(بسم الله الرحمن الرحیم)
/شاهتره/
نام های دیگر: شاهترج - شاتره - تلخی - معرب - فومتر - اصفورن - شجرة الدم - سلطان البقول - بقلة الملک - پیت پاپارا.
،Fumaria ،جنسFumariaceae مشخصات: گیاهی است از خانواده ی

یک ساله و علفی، برگ های آن به رنگ سبز غبارآلود، کوچک،خیلی بریده بریده و نواری است. گل های آن نامنظم، به رنگ سفید، به صورت خوشه ای و نوعی به رنگ بنفش مایل به قرمز می باشد. این گیاه دارای چندگونه ی مختلف است؛ نوع گل بنفش مایل به قرمز در کشور ایران به طور خودرو و روی بانه ی باغ های انگور، کنار دیوارها و زمین های نرم و متروک می روید و در اردیبهشت و خرداد گل میدهد. نوع گل سفید در نقاط مرطوب و سایه دار و کنار نهرهای آب در ایران در اطراف تهران، ورامین و در دامنه های البرز، گیلان، مازندران، گرگان،آذربایجان و
فارس در اطراف شیراز و کازرون، در خراسان در قوچان، فریمان و نیشابور، در کرمان در بم و در جیرفت، در مناطق جنوبی در جزیره ی خارک و در بلوچستان انتشار دارد. نوع دیگری از آن وجود دارد که تا به حال در ایران دیده نشده است.
طبیعت آن:مرکب القوی است؛ یعنی در حرارت، معتدل ولی خیلی خشک است و عده ای آن را گرم و خشک
می دانند.
ترکیب شیمیایی: ترکیبات غیرآلکالوئیدی پنتاتریاکونتان، گلوکوز، تانن و فوماریک اسید در آن وجود دارد.
خواص درمانی: سی تا پنجاه گرم از آن را در یک لیتر آب جوش دم کنید و هر روز صبح و شب هربار یک فنجان از آب صاف کرده ی آن را بنوشید. خون را صاف میکند، سموم کبد را برطرف می سازد، زردی یا یرقان را درمان میکند، عطش را تسکین میدهد، مدرّ و معرق است، ضد انگل می باشد، تب بر است و در موارد تب های ضعیف مصرف میشود، مسهل اخلاط سه گانه خصوصاً سودا و تلخی صفرا و سودای سوخته می باشد.
2- خشک آن را بکوبید و با سرکه یا با آب و عسل و یا با مخلوطی از سرکه و عسل مخلوط کرده و و بخورید. برای رفع قی صفراوی، آشفتگی های بلغمی و پاک کردن معده از فضولات حبس شده در معده بسیار نافع است.
3-آب تازه ی آن را بگیرید و با شکر و یا با تمرهندی مخلوط کرده و بخورید. کهیر را درمان میکند، برای تقویت و پاک کردن معده و روده ها و باز کردن گرفتگیهای کبد و طحال مفید است.
4- هر روز چهار مثقال از آن را با دو مثقال پوست شاخه های جوان درخت بید در آب بجوشانید تا به اندازه ی هفت فنجان آب باقی بماند، بعد آن آب را صاف کرده و سه فنجان صبح ناشتا، دو فنجان قبل از ناهار و دو فنجان قبل از شام بنوشید. تب نوبه یا مالاریا را درمان میکند.
5- آن را در دهان بجوید و مزمزه کنید. برای التیام جراحات دهان و زبان و استحکام لثه و بن دندان نافع است.
6-آب جوشانده ی آن را در دهان قرقره کنید. جوشرهای آن را برطرف میکند.
7- عرق آن که از تقطیر گیاه به دست می آید را بخورید. از اسهال جلوگیری میکند.
8-برای برطرف کردن موی اضافی که در پلک چشم می روید ،اول با موچین ضدعفونی شده مو را بکنید، بعد به جای آن آب شاهتره ی تازه را گرفته و با صمغ عربی مخلوط کرده بمالید. مانع روییدن مجدد موی
اضافی می شود.
9-باآب تازه ی آن شست و شو کنید. جرب و سودا را درمان میکند.
10- مالیدن آب تازه ی آن به جای گزیدگی زنبور درد آن را نقصان میدهد.
۱۱- آب تازه ی آن را بگیرید و بر انگشتان بمالید. خارش بین انگشتان را برطرف میکند.
12 - کشیدن آب تازه ی آن در چشم باعث تقویت بینایی می شود و از ریختن اشک زیاد جلوگیری می کند.
۱۳ - دو مثقال از آن را با دو مثقال بابونه بجوشانید و با آب صاف کردهی آن خود را بشویید. خارش قسمت های زنانه یا واژینال را برطرف میکند.
۱۴- ضماد آن با حنا برای معالجه ی جرب و خارش پوست نافع است.
تذکر: مصرف آن به تنهایی برای معده و شش ها خوب نیست.

گردآورنده:زینب قاری
منبع:کتاب اسرار گیاهان داروئی از احمد حاجی شریفی(عطار اصفهانی)