بسم الله الرحمن الرحیم
ورزش در دوران بارداری
ورزش در دوره بارداری می تواند بحث بر انگیز یا موجب نگرانی باشد . اکنون مطالبی را به اختصار در این خصوص مطرح می نماییم :
فعالیت های جسمانی در دوران حاملگی
مشاهدات نشان می دهد زنان ورزش کا ر نسبت به زنان غیر ورزش کار ، هنگام آبستنی زایمان ، مشکلات کم تری دارند.
برخی دیگر از فواید فعالیت جسمانی و تمرین در دورانننحاملگی عبارت اند از "
1.جلوگیری از افزایش وزن مادر ؛
2.ایجاد و حفظ آمادگی و تناسب اندام ؛
3.افزایش توانایی های قلبی وتنفسی ؛
4.کاهش احتمال بروز بیماری هایی ،مانند قند حاملگی1 ؛
5.بهتر شدن شرایط روانی واعتماد به نفس .
اکنون توجه شما رابه توضیحات مختصری درمورد آن چه گفته شد جلب می نمایم . 2
امروز ه کاملا معلوم شده است که ورزش وحرکات بدنی و رعایت اصول بهداشتی دردوران بارداری ، نه تنها برای مادران مفید است ، بلکه درسلامت جنین آثار بسیار خوبی دارد. انجام حرکات ورزشی ، به خصوص در دوران بارداری باعث زیاد شدن سرعت گردش خود در بدن ، به ویژه در رحم می شود. زیاد شدن گردش خون و تغذیه بهتر باعث رسیدن اکسیژن به سلول ها شده که مهم ترین قسمت آن ، مغز جنین است که این خود باعث کم شدن ناراحتی های مغزی به هنگام تولد می گردد.
آسان شدن زایمان موقعی امکان پذیر است که زنان جامعه ، برنامه و دسترات حرکات ورزشی رادر دوران بارداری به دقت انجام دهند و بهترین راه برای کمک به این برنامه ، انجام مرتب حرکات ورزشی روزانه به مدت 5 تا 20 دقیقه است که مفیدترین و مهم ترین آنها حرکات تنفسی و تمریناتی است که زن باردار رابرای چند دقیقه به استراحت مطلق مجبور می کند .
از نظر روانی ،انجام حرکات ورزشی باعث می شود که زن باردار بااطمینان روحی بیشتری کودک خود رابه دنیا بیاورد. معمولا زنانی که ورزش می کنند از دوران حاملگی کمتر شکایتی دارند و کمابیش این دوران رابه راحتی می گذراند ، زیرا عضلات ناحیه شکم آن ها قوی شده ، درنتیجه جنین رابه راحتی حمل می کنند و حمل جنین به راحتی میسر می شود و این دراثر تقویت عضلات شکم می باشد .
در مورد وضع حمل دو نظر وجود دارد:
اول : این که چون در اثر ورزش کردن عضلات ناحیه لگن کلفت و بزرگ میشوند. باعث می شود که انعطاف پذیری درآن ها کم شود و در نتیجه ، زایمان به سختی انجام می گیرد . گروهی از صاحب نظران معتقدند که علاوه بر این، بر اثر تقویت عضلات شکم و لگن ، زمان زایمان کوتاه تر شده است .
طبق تحقیقات انجام شده درباره میزان فعالیت های ورزشی مناسب در دوران بارداری چنین نتیجه گرفته شده است که زنان بایستی در چهار ماهه اول دوران بارداری ( به علت اینکه اتصال جنین با رحم کامل نیست و چنان که باید وشاید بر جدار رحم نچسبیده است ) از انجام ورزش های سنگین ، مثل وزنه برداری ، پرش ها ، اسکی و غیره که ممکن است باعث جا به جا شدن یا پایین افتادن رحم زن شود ، خودداری کنند و حتما با مشورت پزشک به ورزش های سبک و ژیمناستیک بپردازند وبین ماه چهارم و هفتم حاملگی می توانند ورزش های سبک و مناسب داشته باشند . در هفته های آخر دوران حاملگی فقط حرکات ژیمناستیکی که باعث آسان شدن زایمان می شود تحت نظر مربی می تواند ادامه داشته باشد . به طور خلاصه به چند فعالیت بدنی که دردوران حاملگی برای زنان مجاز ومفید است ، اشاره می شود :
1-پرش های سبک از ماه های اول تا نیمه ماه ششم ؛
2-فعالیت های آرام از ماه اول تا آخر ماه پنجم ؛
3-سفرهای کوتاه با ماشین و روابط زناشویی تا آخر ماه هفتم ؛
4-گردش ویژه دوران بارداری از ماه پنجم تاآخر ماه نهم ؛
5-پرواز با هواپیما از ماه اول تا آخر ماه ششم ؛
6-گردش و پمیاده روی از روزهای اول بارداری تا آخر ماه نهم .
علاوه براین ، تحقیقات نشان می دهد ورزش باعث زیاد شدن اشتها در ماه های اول حاملگی ، هضم غذا ، اجابت مزاج به موقع ، خواب راحت و مهم تر از همه ، آماده نمودن زن حامله برای یک زایمان راحت و تقریبا بودن د رد و جلوگیری از عوارض حاصل از شل شدن ماهیچه های شکم ، پایین افتادن رحم و قسمتی از احشا وسایر قسمت های داخلی لگن ،تغییر جهت های رحم و طولانی شدن واشکالات غیر عضوی زایمان میشود. با شل شدن ماهیچه هایی که درکار زایمان دخالتی ندارند ، رحم به انجام کار بهتری قادر بوده و باهمان انرژی ، کار بیشتر ی انجام می دهد .علاوه بر این، زمان زایمان راتا 40 درصد کاهش داده و آرامش و استراحت مادرراکم کرده یا به طور کلی از آن بی نیاز می کند . هم چنین نوزادان این گونه زنان ، کمتر دچار علائم کم شدن اکسیژن می شوند .
باتوجه به ناراحتی هایی که زنان باردار راتهدید می کند ، آموختن ورزش های دوران بارداری وبعد ازآن آگاهی دادن به زنان حامله برای انجام حرکات دراین دوران و در نتیجه ، زایمان بدون درد،بسیار ضروری است .
خلاصه این که حرکات منظم ورزشی ،گردش خون رابهتر کرده ، موجب نشاط عضلات ودرنتیجه ،باعث شادابی وسر زندگی زنان باردار می شو د. لازم به تذکر است مادرانی که دوران حاملگی را با فعالیت های ورزشی همراه می کنند بعد از زایمان دوران نقاهت بسیار کوتاهی را خواهند داشت .
توجه به یک گزارش علمی در خصوص ورزش در دوران بارداری نیز خالی از لطف نیست . طبق این گزارش که توسط دکتر هیلدر گرادگاسپر ( Gradcasper Hilder ) ارائه شده ، پنجاه زن مدت دو سال مورد مطالعه قرار گرفته اند و در دوران حاملگی و شیر دهی تحت نظر بوده اند ، سن متوسط این زن ها 26 سال ، وبه طور کلی دراولین دوره حاملگی بوده و باز به طور متوسط از چهارده سال قبل در ورزش ممارست داشته اند . از این پنچاه نفر زن :
13 نفر ورزش های با اسباب می کردند ؛
13 نفر در دو شرکت داشتند ؛
8 نفر شناگر بودند ؛ 7 نفر درورزش های سبک مختلف حضور می یافتند ؛
4 نفر سوار کار بودند ؛
2 نفر پاروزنی و بقیه کوهنوردی داشتند .
بیشتر این عده ، تا شش ماهگی بارداری ، ورزش را ادامه داده و عده کمتری تا ماه نهم ورزش را ترک نکرده اند . از این عده فقط یک نفر نوزاد نارس داشته ( سقط جنین کرده ) آن هم فقط تا چهارده ماهگی ورزش درا ادامه داده بود .36 نفر از این زنان زایمانشان ده ساعت طول کشیده بود . ( به طور معمول ساعت درد و زایمان در شکم اول 15 ساعت است ) . زایمان 13 نفر از آن ها سی ساعت طول کشیده وتاخیر زایمان مربوط به علل مختلفی بود که ارتباطی با ورزش آنان نداشت . عوارض دیگر زایمان درحد متوسط و معمولی بوده است . دو سال مطالعه ممتد این مولف در مورد پنجاه زن این نتیجه رابه دست داد که حتی ورزش های به اصطلاح بازایمان طبیعی منافاتی ندارد.
درمورد این پنجاه زن فقط یک مورد نارسایی شیر دهی و کمبود شیر گزارش شده ، در صورتی که زن دیگری که زن یک طبیب بود وبه توصیه شوهر ورزش راترک کرده بود ، با شروع مجدد ورزش شیرش زیادتر شده و به حد کفایت رسیده بود .
درباره میزان فعالیت های ورزشی مناسب دردوران حاملگی دکتر ردلف رخزر ) Rodolf Bokhzer ) سوئیسی در مطالعات خود چنین نتیجه گرفته است که چون درچهار ماهه اول دوران حاملگی اتصالات جنین بارحم مادر کامل نبوده و چنانکه باید و شاید به جدار رحم نچسبیده است بایستی از ورزش ها ی سنگین ، از قبیل وزنه برداری ،پرش ها ، اسکی و غیره که ممکن است باعث جا به جا شدن یا پایین افتادن رحم زن شده وباعث سقط شود ، خودداری نمایند و به جای آن با مشاوره پزشک به ورزش های سبک و ژیمناستیک بپردازند . تا بین ماه چهارم وهفتم حاملگی می توانند ورزش های سبک و مناسب داشته باشند . در هفته های آخر دوران حاملگی فقط حرکات ژیمناستیکی که باعث تسهیل زایمان می شود تحت نظر مربی توصیه می شود.
گردآورنده: واحد تحقیق و پزوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران