تغذیه در دوران شیردهی

بسمه تعالی
تغذیه صحیح دردوران شیردهی اهمیت زیادی دارد زیرا احتیاج مادر به غذا دراین دوران بیشتر از دوران بارداری است. توصیه می شود مادران شیرده :

1- روزانه 4 واحد از گروه شیر و لبنیات ، 3 واحد از گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ ، 4 واحد از گروه سبزی ها و میوه ها و حداقل 6 واحد از گروه نان و غلات مصرف کنند در صورتی که مادر شیرده نوجوان است بهتراست مقدار مصرف گروه شیر و لبنیات او 5 تا 6 واحد باشد .
2- روزانه 6 تا 8 لیوان آب و مایعات مصرف کنند ولی توجه داشته باشند که نوشیدن بیش از حد مایعات باعث افزایش تولید شیر نمی شود .
*در صورت تداوم شیردهی از ذخیره چربی که در دوران بارداری بوجود آمده ، برای شیر دادن استفاده می شود و لازم نیست مادران چاق رژیم لاغری داشته باشند .
موضوع بحث : تغذیه کودک شیرخوار
شیر مادر از لحاظ تغذیه ای برای شیرخوار کامل است و تمام مواد مغذی موردم نیاز کودک را به مقدار مناسب برایش فراهم می کند . شیرخوار در شش ماه اول زندگی به هیچ چیز جز شیر مادر احتیاج ندارد ( حتی آب ) که به آن تغذیه انحصاری با شیر مادر می گویند .
مزایای شیر مادر
مزایا برای نوزاد مزایا برای مادر
1 -بهترین غذاست 1- تقویت رابطه عاطفی بین مادر و نوزاد
2 -آسانتر هضم می شود 2 -تاخیر در حاملگی مجدد
3 -شیرخوار را در برابر ابتلاء 3 -کمک به اقتصاد خانواده
به غفونت ها حفظ می کند 4- تضمین سلامت مادر

نکات مهم درباره تغذیه با شیر مادر :
-باید بلافاصله بعد از تولد ، تغذیه با شیر مادر آغاز شود و حتما شیر آغوز( ماک و یا کلستروم ) به او داده شود .
-ابتدا شیر کم است ولی مکیدن پستان مادر توسط نوزاد باعث زیاد شدن آن می شود .
-تغذیه با شیر مادر در هر ساعت از شب یا روز که شیر خوار احساس گرسنگی یا نیاز کند باید انجام شود .
-به شیر خواری که شیرمادر می خورد نباید شیر بطری داده شود زیرا باعث کم شدن شیر مادر می شود .
اگر کودک گریه می کند باید پستان بیشتر به دهان او گذاشته شود .
-در زمان شیردادن مادر باید از قرص های ضد بارداری مخصوص این دوران استفاده کند
-بهترین کار برای اینکه بفهمیم کودک به اندازه کافی شیر می خورد یا نه ، انداره گیری رشد اوست . از راه وزن کردن منظم کودک به رشد او پی می بریم .
-کودکی که شیر کافی نمی خورد مقدار ادرارش کم است ( کمتر از 6 بار در روز )
- نوزاد در روزهای پس از تولد به طور طبیعی کمی وزن از دست می دهد و نباید آن را به کمبود شیر مادر نسبت داد .
- مدفوع شیر خورانی که از شیر مادر تغذیه می کنند ، شل تر و دفعات آن بیشتر از کودکانی است که شیر غیر مادر می خورند و این نوع دفع مدفوع را نباید با اسهال اشتباه کرد .
- مکیدن پستان معمولا در روزهای اول بین 5 تا 10 دقیقه است ولی هر چه نوزاد بزرگ تر می شود زمان مک زدن پستان بیشتر می شود .
- ترکیب شیر مادر همراه با رشد شیر خوار تغییر پیدا می کند و همچنین چربی شیر مادر در شروع هر وعده شیر کمتر است و پس میران آن به تدریج بیشتر می شود این تغییر ها کمک بزرگی به سیر نگه داشتن شیر خوار می کند .
خواص و اهمیت آغوز (ماک یا کلستروم )
خواص اهمیت
1 -سرشار از آنتی بادی و گویچه های سفید است محافظت از نوزاد در برابرابتلا به
عفونت
2- پاک کننده روده است و به عنوان مسهل عمل - دفع سریع مکونیم (مدفوع)
می کند - پیشگیری از یرقان نوزادی
- کمک به تکامل روده
- جلوگیری از حساسیت و عدم
تحمل غذا
3 سرشار از ویتامین A (آ) محافظت در برابر بیماریهای
چشمی

روش های شیردادن
1- بغل گرفتن نوزاد : در این روش شانه نوزاد روی آرنج و سرش روی بازوی مادر قرار می گیرد .
صورتش مقابل پستان مادر و بدنش در یک امتداد و دست نوزاد که در تماس با بدن مادر است در پهلوی او قرار می گیرد . باسن کودک باید در آغوش مادر باشد.این روش برای شیردادن به نوزاد مناسب است .
2 -وضعیت خوابیده به پهلو : این روش مخصوصاً برای مادرانی که سزارین شده اند ، مفید است در این روش سر و بدن نوزاد در امتداد یک خط مستقیم است و صورت او رو به روی پستان مادر و بینی اش مقابل نوک پستان قرار می گیرد . بدن نوزاد در تماس نزدیک با بدن مادر است و پشت او با دست مادر حمایت می شود .
3- روش زیر بازو (فوتبالی ) : در این روش مادر در وضعیت نشسته با دست راست و یا چپ و یا هر دو ( در موارد دو قلویی ) سر نوزاد را نگه داشته و بدن و پای او در زیر بغل و بازوی خود قرار می دهد . با این روش مادر می تواند کودک دوقلوی خود را هم زمان با شی خود تغذیه کند .
چند نکته در تغذیه کودک با شیر مادر :
-به مدت 6 ماه منحصرا به کودک شیر دهید . یعنی بنا به تقاضای نوزاد و حتی شب ها شیر دهید و هیچ ماده غذایی حتی آب و آب قند به نوزاد ندهید .
- در هفته های اول در هر وعده تغذیه از هر دو پستان به نوزاد شیر دهید تا موجب تحریک ترشح شیر شود .
- طول مدت شیر خوردن و فواصل شیر دهی باید مطابق میل و دلخواه شیر خوار باشد .
- قبل از شیر دادن ، دست های خود را با آب و صابون بشویید .
- بعد از خاتمه شیر دادن ، برای جلوگیری از صدمه به نوک پستان بهتر است یک قطره شیر بر روی نوک پستان بگذارید .

نام محقق: انسیه شفیعی (کارشناس مامائی)