سم الله الرحمن الرحیم
حال که به ضرورت تفکر در هدف خلقت پی بردی و ساعتی اندیشیدی که هدف از خلقت و آفرینش تو چه بوده و خداوند برای چه تو را خلق کرده است؛ حال که سؤالاتی در این زمینه برایت پیش آمد؛ این را نیز بدان که هر شیء و موجودی زمانی آن چیز خواهد شد که تسلیم قوانین و ساختار خودش باشد؛ در غیر این صورت آن شیء، آن شیء نخواهد شد و چیز دیگری میشود.
یک تخممرغ را در نظر بگیر. اگر قرار باشد این تخممرغ تبدیل به جوجه و پس از آن مرغ یا خروس شود؛ باید تسلیم قوانین ساختار وجودیاش شود. باید در شرایط خاص آن قرار گیرد. اگر بنا به هر دلیلی، یک ذره از این تخممرغ تسلیم قوانین خودش برای جوجهشدن نشود، به چیز دیگری تبدیل میشود که دیگر جوجه نیست.
اما شگفتانگیزتر اینکه حتی وقتی تبدیل به چیز دیگری میشود یا به همان حال تخممرغ سالم باقی میماند، باز تسلیم قوانینی بوده است که آن شکل و آن چیز شده است.
و نکته بسیار مهم در ارتباط با تو این است که تو نیز اگر تسلیم قوانین ساختار وجودیات که خالق کریمت برای تو ترسیم کرده، بشوی، انسان خواهی بود، اما اگر تسلیم آن قوانین نشوی، چیز دیگری خواهی شد، غیر از انسان.
که تو بسیار شگفتانگیزتر و پیچیدهتر و لایههایی داری که بعدها به آن خواهیم رسید...
خداوند در سورۀ نمل، آیه88 میفرماید: «صُنعَ اللهِ الَّذی أَتقَنَ کُلَّ شَیءٍ إِنَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَفعَلُون؛ این صنع و آفرینش خداوندی است که همه چیز را متقن آفریده است. او از کارهایی که شما انجام میدهید مسلّماً آگاه است!»
در سوره آل عمران، آیه 83 میفرماید: «أَفَغَیرَ دِینِ الله یَبغُونَ وَلَهُ أَسلَمَ مَن فِی السَّمَاواتِ وَ الأَرضِ طَوعًا وَ کَرهًا وَ إلَیه یُرجَعُون؛ «آیا این فاسقان غیردین خدا را میطلبند با اینکه تمامی ساکنان آسمانها و زمین چه به طوع و چه به کره تسلیم اویند و همه به سوی او باز میگردند؟»
اما تفاوتی که در انسان و غیر انسان در اینباره است، اینکه، در سایر موجودات غیر از انسان ساختهشدن طبق آن قوانین، به جبر است. و حتی تسلیمشدن به آن قوانین نیز به جبر است. اما انسان با اینکه قوانینی در ساختار وجودیاش هست که باید طبق آن عمل کند، تا بتواند به او انسان گفت، اما خودش باید برای آن تلاش و کوشش کند. هرچقدر عقل انسان شکوفا میشود و خودش به حقیقت خودش و قوانین خودش پی میبرد برای ساختهشدن آن و به خطرنیفتادن آن تلاش میکند.
مثلاً تا زمان نوزادی، غذا را از مادر دریافت میکرد، اما وقتی عقلش رشد کرد و بزرگتر شد، در جستوجوی غذا میرود و خودش غذا تهیه میکند. مهمتر از آن، تا قبل از آن پدر و مادر مراقب بودند که آسیبی به خودش نزند و جسمش به خطر نیفتد، اما پس از این، این خود اوست که مسئول سلامتی خودش است. چون میداند که به طور مثال اگر در سلامت چشم و گوش و دندان کوشا نباشد و شیئی نوک تیز وارد آن کند، چه آسیبهای جبرانناپذیری به آن خواهد زد.
پس در انسان، این خود انسان است که با توجه و تمرکز و تفکر، عقلش را که رشدیافتهتر میشود، به سمتوسوی قوانین خلقت هدایت میکند و اگر علاوه بر جسم، روح و معنویات آن برایش روشن و واضح شود، به سمت قوانین آن خواهد رفت و خود را میسازد.
حال برمیگردیم به این سؤال که هدف از خلقت این موجود شگفتانگیز چیست؟
خداوند در سوره ذاریات، آیه56 میفرماید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ؛ و من جنّ و انس را نیافریدم، مگر برای اینکه مرا (به یکتایی) پرستش کنند.»
از آنجا که خداوند بینیاز مطلق است و به عبادتها و پرستش ما هیچ نیازی ندارد؛ میتوان چنین نتیجه گرفت که خداوند انسان را خلق کرد برای هدفی مهم و آن هدف مهم «عبودیت» و بندگی خداوند است؛ به این معنی که برای اینکه به کمال و سعادت انسانی برسد، باید تسلیم کامل قوانین خودش که همان دین است، شود.
و عقل تو هرچه رشدیافتهتر باشد و تو در رشد آن کوشا باشی و مجاهده کنی، بیشتر تسلیم قوانین دین یا عبودیت خواهی بود. زیرا میدانی که باعث رسیدن به کمالی خواهد شد که تو همیشه دنبال آن بودهای و شاید گاهی برای رسیدن به آن به بیراه میرفتی و دستاویز معبودهای پوشالی میشدی.
و از همینجا تمام برنامهها و تصمیمها و مسیر زندگیات را به سوی این هدف والا تنظیم خواهی کرد که امام صادق(علیهالسلام) فرمود: «العُبودِيَّةُ جَوهَرَةٌ كُنهُهَا الرُّبوبِيَّةُ، فَما فُقِدَ فِي العُبودِيَّةِ وُجِدَ فِي الرُّبوبِيَّةِ ، وما خَفِيَ عَنِ الرُّبوبِيَّةِ اُصيبَ فِي العُبودِيَّةِ؛ عبوديت گوهرى است كه باطن آن ربوبيت است؛ پس آنچه در عبوديت يافت نشود، در ربوبيت يافت گردد.» (مصباح الشريعة، ص 536)
وقتی جوهره قوه برق به حرکت میافتد، در هر سیستم و دستگاهی قرار میگیرد خواص آن حرکت را به خودش میگیرد؛ حال در این بیندیش که کاملترین موجود یعنی انسان، اگر جوهره عبودیت در او به حرکت بیفتد، چه خواهد شد؟!
تو ربّ خواهی شد، پروردگار خواهی شد. پروردگار جدای از خداوند است. تو مربی و پروشدهنده خودت و دیگران خواهی شد.
و چه لذتی بالاتر از اینکه صفتی از خداوند در تو بروز و ظهور کند؛ پس در رسیدن به این گوهر والا کوشا باش.